Bir Dönemin Sonu, Yeni Bir Türkiye’nin Başlangıcı
1 Kasım 1922 tarihi, Türk milletinin kaderini değiştiren günlerden biridir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 308 sayılı kararı kabul ederek Osmanlı saltanatını kaldırmış, yönetim yetkisini padişahtan alıp millete vermiştir. Bu kararla birlikte, asırlardır süren monarşik düzen sona ermiş; egemenliğin kaynağı halk olmuştur.
Bu gelişme, Cumhuriyet’in ilanına giden sürecin en önemli kilometre taşlarından biri olarak tarihe geçmiştir. Saltanatın kaldırılmasıyla birlikte, halkın kendi kaderini tayin ettiği çağdaş ve demokratik bir devlet anlayışı doğmuştur.
TBMM’de Tarihi Oylama: “Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir”
1 Kasım sabahı TBMM’de yapılan görüşmelerde, Mustafa Kemal Paşa’nın öncülüğünde tarihi karar oybirliğiyle kabul edildi. “Hâkimiyet bila kaydü şart milletindir” cümlesi, o günden bu yana Türk milletinin bağımsızlık iradesinin simgesi oldu.
Meclis kararıyla yalnızca bir yönetim biçimi değil, bir zihniyet de değişti. Artık devletin sahibi tek bir kişi değil, milletin kendisiydi.
Saltanatın Kaldırılmasının Nedenleri
-
Milli Egemenliğe Geçiş: Ulusal iradeye dayalı bir yönetim anlayışının benimsenmesi.
-
Lozan Görüşmeleri Öncesi Düzen: Osmanlı’nın meşruiyet iddiasını ortadan kaldırarak yeni devletin temsil yetkisini güçlendirmek.
-
Cumhuriyet’e Zemin Hazırlığı: Monarşik yönetimden Cumhuriyet rejimine geçişin hukuki ve siyasi altyapısını oluşturmak.
Vahdettin İstanbul’dan Ayrıldı, Yeni Dönem Başladı
Saltanatın kaldırılmasının ardından dönemin padişahı VI. Mehmed Vahdettin, İngiliz zırhlısıyla İstanbul’dan ayrıldı. Bu olay, Osmanlı hanedanının Türkiye üzerindeki fiili hâkimiyetinin de tamamen sona erdiği anlamına geliyordu.
Ankara merkezli yeni Türkiye Devleti artık halkın iradesiyle yönetilen modern bir ülke olarak tarih sahnesine çıktı.
Egemenlik Ebediyen Milletindir
Saltanatın kaldırılması kararı, yalnızca geçmişin kapanan bir sayfası değil, aynı zamanda geleceğin kapısını aralayan bir devrimdir.
Bugün 103 yıl sonra hâlâ aynı inançla söyleniyor:
“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.”