Kütahya’nın Simav ilçesinde, 1888 yılında Yemenici esnafı tarafından yaptırılan tarihi şadırvan 137 yıldır ayakta kalarak kentin kültürel mirasına ışık tutuyor. Kütahya’nın Simav ilçesi, köklü tarihine tanıklık eden eserlerinden birini yaşatmaya devam ediyor. Merkez Şadırvanlar Caddesi’nde yer alan Yemenici Şadırvanı, 1888 yılında yani 137 yıl önce Ağa Camii’nin güneyinde ayakkabıcı esnafının katkılarıyla inşa edildi. Su medeniyetine ait bu önemli yapı, gelecek kuşaklara miras niteliği taşıyor.
Yemenicilik Geleneği
Şadırvanın adını aldığı “yemeni”, manda, sığır, keçi ve oğlak derilerinden üretilen, Anadolu kültürünün en eski ayakkabı çeşitlerinden biri. Halep üzerinden Anadolu’ya geçtiği rivayet edilen yemeni, özellikle Gaziantep, Kahramanmaraş ve Kilis’te halen ustaların elinde yaşatılıyor. Yemeni yapımı, taban ve saya denilen iki parçadan oluşuyor. Kösele üzerine çizilen kalıp kesiliyor, deri yüzey dikilip kalıba geriliyor ve bakır çivilerle sabitleniyor. Mumlanmış pamuk ipliğiyle dikilen yemeni, su geçirmemesi ve dayanıklılığıyla biliniyor. Bu üretim tekniği, yüzyıllardır “köşger” adı verilen ustalar tarafından sürdürülüyor.
Kültürel ve Ekonomik Önemi
Geçmişte Anadolu’nun pek çok kentinde yaygın olarak kullanılan yemeni, çarşıların ve esnaf sokaklarının isimlerine dahi ilham vermişti. Günümüzde ise makineleşmenin etkisiyle sadece birkaç şehirde az sayıda ustanın elinde yaşamını sürdürüyor.
Simav’daki Son Yemenici
Simav’da bu geleneği yaşatan son isim ise Yeni Mahalleli merhum Ahmet Gökgöz oldu. Son dönemlerinde yemeni değil, daha çok “mest” yapımıyla ilgilenen Gökgöz’ün ardından ilçede bu zanaat sona erdi. Merhum ustanın oğlu, emekli öğretmen Ali Gökgöz ise babasının bu değerli mesleğini hatıralarda yaşatıyor.
Korunması Gereken Bir Emanet
Tarihçi Alaattin Gürırmak tarafından aktarılan bilgilere göre, 137 yaşındaki Yemenici Şadırvanı yalnızca bir su yapısı değil, aynı zamanda Simav’ın tarihine ve kültürüne ayna tutan bir sembol. Merhum fotoğraf sanatçısı Oğuz Girit’in arşivinden alınan karelerle belgelenen şadırvan, korunarak gelecek nesillere aktarılması gereken bir hatıra olarak öne çıkıyor.