Uşak Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Kent Belleği Projesi Sorumlusu Ömer Aşcı, Ortaklar Köy Enstitüsü’nün kurucu müdürü Hayri Çakaloz hakkında açıklamalarda bulundu. Aşcı, Köy Enstitülerinin 17 Nisan 1940 tarihinde çıkarılan 3803 sayılı yasa ile kurulduğunu belirterek, bu okulların ilkokul öğretmeni yetiştirmek amacıyla oluşturulduğunu söyledi. Aşcı, Hayri Çakaloz’un Gazi Orta Öğretmen Okulu ve Eğitim Enstitüsü Pedagoji bölümünden mezun olduktan sonra İzmir Kızılçullu Köy Enstitüsü’nde felsefe öğretmeni olarak görev aldığını belirtti. Ardından, Kızılçullu Köy Enstitüsündeki kalabalık öğrenci nüfusunun azaltılması amacıyla, Aydın, Muğla ve Denizli illerinde yeni enstitüler açılmasının kararlaştırıldığını ve Ortaklar Kazası’nın Aydın şubesi için seçildiğini vurguladı. Çakaloz’un, bu süreçte Kızılçullu Köy Enstitüsü Psikoloji Öğretmeni olarak Ortaklar Köy Enstitüsü’nün kurucu müdürü olarak görevlendirildiğini ifade etti.
Ortaklar Köy Enstitüsü’nün 16 Ağustos 1944’te eğitim hayatına başladığını belirten Aşcı, okulun Adabelen Tepesi'nde 1840 dekar arazi üzerine kurulduğunu ve inşaatın köylüler ve öğretmenler tarafından imece usulüyle tamamlandığını aktardı. Aşcı, okulun 1954 yılında Ortaklar İlköğretmen Okulu’na dönüştüğünü, 1974 yılında ise Ortaklar Öğretmen Lisesi ve Anadolu Öğretmen Lisesi olarak yeniden yapılandırıldığını söyledi. 2014 yılında Ortaklar Anadolu Öğretmen Lisesi'nin Fen Lisesine dönüştürüldüğünü de ekledi. Ömer Aşcı, Hayri Çakaloz’un 1952 yılında yazdığı psikoloji ders kitabının eğitim camiası için önemli bir kaynak olduğunu ifade ederek, bu değerli eğitimciyi anmanın önemine dikkat çekti.
