BANAZ’IN İBİKLİ DEDESİ

Uşak ili Banaz kazasının eski ismiyle Falos yeni ismiyle Yeşilyurt köyünün kuzeybatısına düşen Murat dağı eteklerinde yüksekçe bir tepe başında “İbikli Dede” namıyla tanınır ,halk arasında muteber ulu bir zat yatmaktadır. Bu ulu zat hakkında yöre halkından aktarılan her hangi bir bilgi mevcut değildir. Yatırın muhiti Banaz’ın meşhur “Evren Dede”siyle yakındır. Yaşadıkları dönem bilinmemekle birlikte yakınında bulunan Yeşilyurt köyü Osmanlı arşiv kayıtlarının en eski nüshalarında(1520 yılı) “Karye-i Falos” ismiyle mevcuttur. Söz konusu yatırın isminden yola çıkarak çıkarımlar yapmaktan başka bir yol yoktur; Türk coğrafyasının, Türk dünyasının söz varlığını, kelime hazinesini toplayan şaheseri Divânu Lugâti’t Türk’ te  “İbik kelimesi ; Binek hayvanlarına vurulan semerin ön ve arka çıkıntısına verilen isim olarak anlam bulmakla birlikte  “İbibik denilen kafası tepeli bir kuş türü ise ; Übüp-Übgük kelimelerine karşılık gelmektedir. ibibik kuşu İbik kelimesinin halk arasında ki an yaygın kullanılış şekli ise horoz veya tavuk diye bildiğimiz kümes hayvanının kafasının tepesinde bulunan sarkık şekilli et parçasına verilen isimdir. ibik Anadolu’da “İbikli “ismiyle kurulan yerleşim birimleri tarandığında ise Kırşehir ilçesinin Çiçekdağı kazasına bağlı İbikli köyü görünse de köyün evvel ki isminin Demirli olduğu rivayet edilir. zümrüdü anka Banaz’ın kuzeyinde bir kartal yuvası gibi yüksek konumuna yut edinen bu ulu zatın ismi Türk mitolojisinden mülhem Zümrüd-ü Anka kuşuna atıf olabileceği gibi ;  Uşak Merkez mahallelerinden Eybek kelimesinin dönüştürülmüş hali de olabilir. Ayrıca “Zenne Yemenisi” adı verilen eski devirlerde kullanılan hafif bir kadın ayakkabısına “İbikli” denmektir. Buradan yola çıkarak  Anadolu Selçuklu dönemi halkın en yaygın mesleklerinden tabaklık mesleğidir. Burada yatan şahsın Ahi teşkilatına mensup bir hak aşığı olabileceği ve bu mevkiin onun inzivaya çekildiği yer olabileceği mümkündür. Yatırın orjinal şahideleri günümüze ulaşamamıştır. Mevcut şahideler köyün hayırseverleri tarafından yaptırılmıştır.