3 haftadan kısa süren öksürükler genellikle soğuk algınlığı, saman nezlesi ya da akut sinüzit gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla ilişkilidir. Ancak bu belirtilere yüksek ateş, göğüs ağrısı, nefes darlığı, kilo kaybı veya ağızdan kan gelmesi eşlik ediyorsa, ihmal edilmeden akciğer filmi gibi tanı araçlarına başvurulması öneriliyor.
8 Haftayı Aşan Öksürük Kronikleşmiş Demektir
Kronik öksürük, yani 8 haftadan uzun süren rahatsızlık, astım, sinüzit, bronşit veya mide reflüsü gibi hastalıkların işareti olabilir. Prof. Dr. Kılınç, bu durumun ciddi değerlendirme gerektirdiğini vurgulayarak, özellikle sigara içmeyen ama hâlâ öksüren bireylerde alerjik nedenlerin ve reflünün göz ardı edilmemesi gerektiğini ifade etti.
Öksürüğün Altında Yatan Gizli Tehditler
Tek başına öksürükle seyreden ancak ciddi sonuçlar doğurabilecek hastalıklar arasında akciğer kanseri, tüberküloz, sarkoidoz ve yabancı cisim aspirasyonu gibi durumlar bulunuyor. Öksürüğün karakter değiştirmesi, balgamda kan görülmesi veya miktar ve renk değişimi gibi belirtiler, derhal uzman müdahalesi gerektiriyor.
Sigara Sorgulanmadan Öksürük Değerlendirilemez
Sigara öyküsü ve pasif içicilik, öksürük nedenlerinin başında geliyor. Prof. Dr. Kılınç, sigara içen anne-baba çocuklarının %50’sinde öksürük görüldüğünü belirterek, iş yeri ortamı, evcil hayvan varlığı ve ev içi alerjenlerin de değerlendirme sürecinde mutlaka göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etti.
Reflü Öksürüğe Neden Olabilir, Ama Mide Şikayeti Olmak Zorunda Değil
Mide asidinin yemek borusuna kaçmasıyla oluşan reflü, özellikle geceleri artan ya da kuru öksürükle seyreden vakaların temel nedenlerinden biri olabilir. Şikayetlerin azaltılması için yemekten sonra hemen yatmamak, sigarayı bırakmak ve kilo kontrolü gibi yaşam tarzı değişiklikleri öneriliyor.
Astım Sadece Hırıltı Değildir
Bazı astım türlerinde sadece inatçı kuru öksürük görülebilir. Bu nedenle klasik nefes darlığı veya hırıltı belirtileri olmasa da, özellikle alerji öyküsü olan bireylerde öksürük nöbetleri dikkatle izlenmeli. Astım şüphesi durumunda spirometre ile solunum testi tanı koymada oldukça etkili bir yöntem olarak öne çıkıyor.
Tik Öksürüğü Psikolojik Olabilir
Öksürüğün fiziksel bir neden bulunamadığı durumlarda, alışkanlık ya da psikolojik temelli tik öksürük ihtimali göz önünde bulundurulmalı. Ancak bu tanıya ulaşmak için diğer olasılıkların detaylı şekilde dışlanması gerektiğinin altı çiziliyor.
İlaçlar da Sebep Olabilir
Yüksek tansiyon tedavisinde yaygın kullanılan ACE inhibitörü grubu ilaçlar, kuru ve inatçı öksürüğe yol açabiliyor. Bu tür ilaçların kesilmesinden sonra öksürük 1 ila 4 hafta, bazı durumlarda 3 ay içinde sona erebiliyor.
Her Balgam İlacı Fayda Sağlamaz!
Prof. Dr. Kılınç, "Öksürük vücudun savunma refleksidir. Gereksiz öksürük kesici ya da balgam söktürücü ilaç kullanımı, özellikle KOAH gibi kronik hastalıkları olan bireylerde ciddi riskler oluşturabilir" diyerek vatandaşları uyardı.
Kronik Öksürükte Tanı Süreci Çok Aşamalıdır
Tanı koymak için detaylı hasta öyküsü, fizik muayene, akciğer grafisi, solunum fonksiyon testi, sinüs ve yemek borusu değerlendirmeleri gibi pek çok farklı tetkikin bir arada değerlendirilmesi gerekiyor. Her kronik öksürük, bir uzmanın gözetiminde ele alınmalıdır.
