Bahar aylarının yaklaşmasıyla birlikte doğa uyanıyor, ağaçlar yeşeriyor, çiçekler açıyor… Ancak bu güzel manzaranın gölgesinde gizlenen bir tehlike var: kene ve böcek ısırıkları. Özellikle kırsal alanlarda yaşayanlar, piknik yapanlar, bahçede çalışanlar ya da açık havada vakit geçirmeyi sevenler için bu ısırıklar sadece kaşıntı ya da kızarıklık değil, hayati tehlike anlamına da gelebiliyor.
Uzmanlar, özellikle Mart sonu itibarıyla keneler ve bazı zehirli böceklerin aktif hale geldiğini belirtiyor. Kene ısırıklarıyla bulaşan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) gibi ölümcül hastalıkların yanı sıra, bazı örümcek, sinek ve arı türleri de ciddi alerjik reaksiyonlara yol açabiliyor.
Peki hangi belirtiler basit, hangileri ciddi bir sorunun habercisi?
Kene Isırıkları: Sessiz Tehlike!
Keneler genellikle çimenlik alanlarda, hayvan barınaklarında ya da ormanlık bölgelerde bulunur. İnsan vücuduna tutunarak fark edilmeden saatlerce hatta günlerce kalabilirler. En tehlikeli olanı ise KKKA virüsünü taşıyan kenelerdir.
Dikkat edilmesi gereken belirtiler şunlardır:
Isırık yerinde kızarıklık, sertlik veya şişlik
Yüksek ateş
Baş ağrısı, halsizlik
Kas ve eklem ağrıları
Mide bulantısı, kusma
Vücutta morarmalar, kanamalar
Ciltte döküntü
Bu belirtiler, kene tutunmasından birkaç gün sonra başlayabilir. Özellikle ateş ve kanama varsa, derhal en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Kene Isırığına Ne Yapılmalı?
Kene fark edildiğinde kesinlikle elle ezilmemeli ya da alkol, kolonya gibi maddelerle çıkarılmaya çalışılmamalıdır.
Ucu ince bir cımbızla, deriye en yakın noktadan dikkatlice çekilerek çıkarılmalı ve steril ortamda saklanmalıdır.
Kene çıkarıldıktan sonra kişi, en az 10 gün boyunca ateş ve genel durum belirtileri açısından gözlem altında tutulmalıdır.
Belirti gelişirse mutlaka doktora gidilmelidir.
Unutmayın: Keneyi çıkarmak değil, ne zaman ve nasıl çıkarıldığı önemlidir!
Böcek Isırıkları: Alerji mi Zehir mi?
Baharın gelişiyle birlikte sivrisinekler, arılar, örümcekler ve bazı zehirli böcek türleri de aktif hale gelir. Bu canlıların bazıları sadece geçici rahatsızlık verirken, bazıları ciddi alerjik reaksiyonlara veya zehirlenmelere yol açabilir.
Masum gibi görünen bir böcek ısırığı şu belirtilerle tehlikeli hale gelebilir:
Hızla büyüyen kızarıklık ve şişlik
Şiddetli kaşıntı veya yanma hissi
Nefes darlığı, göğüste sıkışma
Dudaklarda, göz kapaklarında ya da boğazda şişme
Mide bulantısı, baş dönmesi
Hızlı kalp atışı
Baygınlık hissi
Bu belirtiler özellikle arı alerjisi olan kişilerde ya da zehirli örümcek sokmalarında hayatı tehdit edebilir. Bu durumda zaman kaybetmeden 112 acil sağlık hattı aranmalıdır.
Böcek Isırığına Karşı İlk Yardım Nasıl Olmalı?
Isırık bölgesi sabunlu suyla yıkanmalı ve temizlenmelidir.
Soğuk kompres yapılabilir, bu şişmeyi ve kaşıntıyı azaltır.
Kaşımaktan kaçınılmalı, bölge steril tutulmalıdır.
Gerekirse antihistaminik krem ya da alerji ilaçları kullanılabilir (doktor önerisiyle).
Ağız, göz veya boğaz çevresinde ısırık varsa, anafilaksi riski nedeniyle hemen hastaneye başvurulmalıdır.
Kene ve Böceklerden Korunma Yolları
Piknik ve yürüyüşlerde açık renkli, uzun kollu kıyafetler tercih edin.
Çoraplarınızı pantolon paçalarının üzerine çekin.
Çalılık ve uzun otların yoğun olduğu alanlara temas etmeyin.
Böcek kovucu spreyler (repellent) kullanın.
Açık havada yere oturmadan önce örtü serin.
Eve döndüğünüzde vücudunuzu ve kıyafetlerinizi dikkatlice kontrol edin.
Çocukları oyun sonrası mutlaka gözlemleyin.
Uzman Uyarıyor: “Geç müdahale hayati sonuçlar doğurabilir”
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Zeynep K. şunları söylüyor:
“Özellikle Kırım Kongo Kanamalı Ateşi taşıyan kene vakalarında zaman çok kritik. Isırığın fark edilmemesi, belirtilerin geç başlaması gibi nedenlerle vakalar ölümle sonuçlanabiliyor. Ayrıca böcek sokmalarında oluşan alerjik reaksiyonlar saniyeler içinde ciddi tabloya dönebilir. Bu yüzden ilk 15 dakika çok önemlidir.”
Sonuç: Doğa güzel ama dikkat şart!
Bahar aylarında doğayla iç içe olmak ruh sağlığı açısından harikadır ama bedensel sağlığınızı riske atmamak için temkinli olmak şart. Her ısırık basit değildir. Belirtilerinizi ciddiye alın, önlem alın, geç kalmayın.
