OECD’nin “Bir Bakışta Eğitim 2025” raporu, Türkiye’nin eğitimde kaydettiği ilerlemelere rağmen genç işsizlik ve düşük harcamalar gibi ciddi sorunlara dikkat çekti. OECD tarafından her yıl yayımlanan ve ülkelerin eğitim sistemlerini farklı göstergeler üzerinden mercek altına alan “Bir Bakışta Eğitim 2025” raporu açıklandı. Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM, raporun ardından Türkiye’ye ilişkin dikkat çekici verileri derleyerek kamuoyuyla paylaştı.
Türkiye Gençlerde İlk Sırada
Rapora göre Türkiye, “ne eğitimde ne istihdamda” (NEET) olan genç nüfus açısından OECD ülkeleri arasında ilk sırada yer aldı. Türkiye’de 18-24 yaş grubundaki gençlerin %31,3’ü ne eğitimde ne de iş hayatında bulunuyor. OECD ortalaması ise yalnızca %14,1. Kadınlarda bu oran (%41,6), erkeklerin neredeyse iki katı seviyesinde.
Üniversite Mezunlarında da İşsizlik Yüksek
Türkiye, istihdam oranlarında da son sırada. Lise mezunlarının yalnızca %63’ü, üniversite mezunlarının ise %75,4’ü iş bulabiliyor. OECD ortalaması ise sırasıyla %77,6 ve %87,1. Bu tabloya göre Türkiye’de her dört üniversite mezunundan biri istihdam dışı kalıyor.
Okul Öncesinde İlerleme, Ortaöğretimde Gerileme
Türkiye, son 10 yılda okul öncesi eğitime katılım oranını iki katına çıkararak bu alanda OECD ülkeleri arasında en hızlı ilerleme kaydeden ülkelerden biri oldu. Özellikle 5 yaş grubunda %98 katılım oranı ile OECD ortalamasını geçti. Ancak 3-4 yaş grubunda oran %50’nin altında kalarak en düşük seviyede yer aldı. Ortaöğretimde ise tablo farklı. 15-19 yaş grubunun eğitime katılım oranı Türkiye’de %79 iken OECD ortalamasında %84. Ayrıca meslek liselerinin oranı son 10 yılda %45’ten %35’e geriledi.
Yükseköğretimde Karışık Tablo
Üniversite öğrencilerinin %64’ü lisansı teorik süresinde tamamlıyor. Bu oran OECD ortalamasının (%43) oldukça üzerinde. Ayrıca Türkiye’de üniversitenin ilk yılında okulu bırakma oranı yalnızca %1. Ancak öğrencilerin %42’si yükseköğretime en az bir yıl gecikmeli başlıyor.
Öğrenciler Daha Az Süre Eğitim Görüyor
Türkiye’de ilkokul ve ortaokul kademelerinde toplam zorunlu öğretim süresi 6.251 saat. OECD ortalaması ise 7.604 saat. Ayrıca Türkiye’de tatiller daha uzun; ilkokullarda yıllık tatil süresi 15 hafta, OECD ortalaması ise 13,5 hafta.
Eğitim Harcamaları Çok Düşük
Türkiye, öğrenci başına harcamada OECD ülkelerinin gerisinde kaldı. Yükseköğretim öncesinde öğrenci başına yıllık harcama 4.032 dolar, OECD ortalaması ise 13.527 dolar. Üniversite kademesinde Türkiye’de öğrenci başına harcama 10.825 dolar iken OECD ortalaması 21.444 dolar. 2015-2022 arasında OECD ülkelerinde öğrenci başına harcama artarken Türkiye’de düşüş yaşandı.
TEDMEM: “Erişim Arttı, Nitelik ve İstihdam Bağlantısı Zayıf”
TEDMEM’in değerlendirmesinde şu ifadelere yer verildi:
“Türkiye, okul öncesi ve yükseköğretime erişimde önemli ilerleme kaydetti. Ancak lise ve üniversite mezunlarının düşük istihdam oranları, gençlerin üçte birinin ne eğitimde ne istihdamda olması ve öğrenci başına yapılan harcamaların OECD ortalamasının çok altında kalması dikkat çekiyor. İlerlemelerin kalıcı ve kapsayıcı olabilmesi için eğitimde nitelik, eşitlik ve istihdam bağlantısının güçlendirilmesi gerekiyor.”