Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı adına, TÜBİTAK 1007 Programı kapsamında Marmara Üniversitesi ve TÜİK iş birliğiyle gerçekleştirilen “Türkiye Kadına Yönelik Şiddet Araştırması”, 18 Kasım 2024 – 31 Ocak 2025 tarihleri arasında yürütüldü. Türkiye genelinde 15-59 yaş aralığında yer alan 18 bin 275 kadınla yapılan görüşmeler sonucunda, kadınların şiddet deneyimleri, algıları ve farkındalık düzeyleri ayrıntılı biçimde ortaya konuldu. Araştırma, yalnızca eş veya eski eş tarafından uygulanan şiddetle sınırlı kalmayıp, aile bireyleri, sosyal çevre ve yabancılar tarafından maruz kalınan şiddeti de kapsadı. Fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik, ısrarlı takip ve dijital şiddet türleri yaşamın herhangi bir döneminde ve son 12 ay içinde ayrı ayrı incelendi.
Bulgulara göre, kadınların yaşamları boyunca en sık maruz kaldığı şiddet türü psikolojik şiddet oldu. Kadınların %28,2’si psikolojik, %18,3’ü ekonomik, %12,8’i fiziksel şiddet gördü. Fiziksel şiddete en çok 35-44 yaş grubundaki kadınlar (%14,7) maruz kalırken, psikolojik şiddet en fazla boşanmış kadınlarda (%62,1) görüldü. Dijital şiddet ve ısrarlı takip vakalarında “yabancı biri” en yüksek orana sahip oldu. Dijital şiddetin %62,3’ü, ısrarlı takibin %39,6’sı yabancılar tarafından gerçekleştirildi. Eğitim düzeyi yükseldikçe ekonomik şiddetin azaldığı gözlemlendi; bir okul bitirmemiş kadınlarda oran %31,8 iken, yükseköğretim mezunlarında %8,9’a düştü.
İstihdam edilen kadınlar arasında şiddete maruz kalma oranı özel sektörde daha yüksek çıktı. Psikolojik şiddete uğrayan kadınların %34’ü özel sektörde, %31,9’u kamu sektöründe çalışıyordu. Bölgesel verilere göre, fiziksel şiddetin en yoğun görüldüğü bölge %25,9 ile Kuzeydoğu Anadolu, en düşük olduğu bölge ise %8,8 ile Ortadoğu Anadolu oldu. Son 12 aylık verilere bakıldığında, kadınların %11,6’sı psikolojik, %3,7’si dijital, %3,2’si ekonomik, %3,1’i ısrarlı takibe, %2,6’sı fiziksel ve %0,9’u cinsel şiddete maruz kaldı. Psikolojik şiddet en çok yoğun kentlerde yaşayan kadınlarda (%12,2) görülürken, dijital şiddet ve ısrarlı takip de genç yaş gruplarında dikkat çekti. 15-24 yaş grubundaki kadınların %7,3’ü dijital şiddete maruz kaldı.
Evlilik durumuna göre bakıldığında, boşanan kadınların %5,2’si, hiç evlenmeyenlerin %3,1’i, evli kadınların ise %2,1’i fiziksel şiddet gördü. En sık belirtilen şiddet nedeni ise %21,7 oranıyla erkeğin öfke kontrol sorunu oldu. Bu oran en yüksek şekilde 25-34 yaş grubundaki kadınlarda (%28,3) tespit edildi. Araştırmaya göre kadınların %31,8’i yaşadığı şiddeti kendi ailesinden bir kadınla, %10,2’si yakın bir arkadaşıyla paylaştı. Ancak her iki kadından biri (%47,7) yaşadığı şiddeti kimseye anlatmadı. Kadına yönelik şiddetin ekonomik, sosyal ve psikolojik etkilerini kapsamlı biçimde ortaya koyan bu araştırma, Türkiye’de farkındalık ve mücadele politikalarının güçlendirilmesi gerektiğini bir kez daha gözler önüne serdi. (Kaynak: TÜİK)
