Gazeteci, İletişim Danışmanı ve Eğitmen Mehmet Şafak Sarı’nın kaleme aldığı çarpıcı analizde, yapay zeka alanında yaşanan yatırım çılgınlığının yalnızca teknolojik değil, aynı zamanda ekonomik ve politik bir kırılma yarattığı vurgulanıyor.
Silikon Vadisi’nde Trilyon Dolarlık Kumar
The Guardian’da yayımlanan verilere göre; Microsoft, Google, Meta, Amazon ve Apple gibi teknoloji devleri yalnızca son 18 ayda yapay zeka altyapısına 1 trilyon dolardan fazla harcama yaptı. Bu yatırımların büyük kısmı; özel amaçlı çipler, binlerce dönümlük veri merkezleri ve bunları çalıştırmak için gereken enerjiye gidiyor. Artık yapay zeka, sadece kod değil; çip kamyonları, enerji santralleri ve küresel lojistik demek.
"Demokratikleşme" Retoriğinin Ardındaki Gerçek: Giriş Engelleri
Şirketlerin bu yatırımları “insanlığın yararına” olarak sunmasına rağmen Sarı, yapay zekâya dair sadece fikirle değil, devasa sermayeyle de yarışa girilmesi gerektiğini vurguluyor. Bu da inovasyonu tabana yaymak yerine, birkaç küresel devin kontrolünde yeni bir oligarşik düzen kurulmasına yol açabilir.
Yapay Zeka Oligarşisi: Garaj Miti Sona mı Eriyor?
Bir zamanların “garajdan çıkan girişim” romantizminin artık yapay zekâ için geçerli olmadığını ifade eden Sarı, bağımsız araştırma laboratuvarları ve küçük girişimlerin devlerin gölgesinde kaybolduğunu belirtiyor. Bu da teknoloji dünyasında eşitlikten çok, iktidarın merkezileştiği bir düzene işaret ediyor.
Balon Uyarısı: Dot-Com’dan Ders Alındı mı?
The Guardian’a konuşan bazı analistler, bu trilyon dolarlık yatırım dalgasının 2000'lerin başındaki “dot-com balonunu” andırdığını söylüyor. O dönemde de teknolojiye yapılan büyük yatırımlar, karlılık beklentileriyle şişirilmiş ve sonunda yüzlerce girişimin çöküşüyle sonuçlanmıştı. Sarı’nın sorusu ise net: Peki ya bu kârlar gelmezse?
İlerleme mi, Dijital Feodalizm mi?
Yapay zekâ bugün bilimsel ilerleme için eşsiz bir fırsat sunuyor. Ancak Sarı’ya göre asıl soru şu:
“Bu ‘silahlanma yarışı’, hepimiz için daha iyi bir gelecek mi inşa ediyor; yoksa sadece birkaç kazananın olacağı ve geri kalan herkesin onlara bağımlı olacağı yeni bir dijital feodal düzenin mi temellerini atıyor?”