Uzm. Kl. Psk. Sümeyye Çetin, tuvalet eğitiminin çocukların yalnızca bedensel değil, duygusal gelişimleri açısından da önemli bir dönüm noktası olduğuna dikkat çekti. Çetin, doğru zamanda ve doğru yöntemlerle başlanmayan eğitimin süreci zorlaştırabileceğini vurguladı.
Eğitim Ne Zaman Başlamalı?
Uzman Psikolog Çetin’e göre tuvalet eğitiminde takvim değil, çocuğun hazır oluşu esas alınmalı. Fiziksel gelişim olarak gündüz eğitimi için genellikle 2 yaş, gece eğitimi için ise 3 yaş civarı uygun görülüyor. Ancak her çocuğun gelişim hızının farklı olduğunun altını çizen Çetin, “Erken başlamak kadar, çocuğun hazır olmasına rağmen geç başlamak da sorunlara yol açabilir” dedi.
Hazır Olduğunu Gösteren İşaretler
Tuvalet eğitimine başlamak için çocukta bazı davranışların gözlemlenmesi gerektiğini belirten Çetin, şu işaretleri sıraladı:
Kaka yapmak için saklanma davranışı
Kıyafetlerini tek başına değiştirebilme
Bedensel ihtiyaçlarını ifade edebilme
Tuvalet ihtiyacını önceden haber verme
İki-üç adımlı yönergeleri uygulayabilme
Bezin uzun süre kuru kalması
Bu işaretlerin çocuğun hem fiziksel hem de bilişsel olarak hazır olduğuna işaret ettiğini söyleyen Çetin, duygusal hazır oluşun da göz ardı edilmemesi gerektiğini hatırlattı.
Sık Yapılan Hatalar
Tuvalet eğitiminde en sık yapılan hatalardan birinin çocuğu sürekli tuvalete götürmek olduğunu belirten Çetin, “Çocuğu 10 dakikada bir tuvalete yönlendirmek, onun yalnızca ebeveyn hatırlatınca tuvaleti yapmasına yol açar. Bedensel farkındalık gelişmediği için uzun vadede faydalı olmaz” ifadelerini kullandı.
Başarı İçin Öneriler
Çetin, süreci kolaylaştırmak için ailelere şu önerilerde bulundu:
Çocuğun klozette ayakları yere basmalı, bu güven ve fiziksel kolaylık sağlar.
Tuvalet eğitimi öncesi birlikte sevdiği iç çamaşırlarını alın.
Zor kıyafetlerden kaçının; kolay çıkarılabilir kıyafetler tercih edin.
Kabızlığı önlemek için lifli besinler ve bol sıvı tüketimine dikkat edin.
Gündüz eğitimine başlandıysa bez kullanılmamalı.
Övgü Nasıl Olmalı?
Tuvalet eğitimi sırasında çocuğa verilecek övgülerin içsel motivasyonu destekleyecek şekilde olması gerektiğini belirten Çetin, “Kuru bir ‘aferin’ yerine, çocuğun bedensel farkındalığını yansıtan sözler kullanılmalı. Örneğin, ‘Çişinin geldiğini fark ettin ve hemen tuvalete gittin’ gibi cümleler çocuğun öğrenme sürecine katkı sağlar” dedi. (Kaynak: Doktor Takvimi)
