Uşak Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Kent Belleği Projesi Sorumlusu Ömer Aşcı, Türkiye’nin ilk şeker fabrikasını kuran girişimci Nuri Şeker’in ilham verici başarı öyküsünü ve bu başarıya ulaşırken yaşadığı zorlukları aktardı. Ömer Aşcı, açıklamasında, "12 Eylül döneminin teknokrat hükümetinin Maliye Bakanı ve Özal hükümetinde Başbakan Yardımcısı İzmir Milletvekili İsmet Kaya Erdem, kendisiyle yapılan röportajda 'Hayatınızda kimi örnek aldınız?' sorusuna, Nuri Şeker’i işaret etti" dedi. Aşcı, sözlerine şu şekilde devam etti: “Nuri Şeker, 1857 yılında doğmuş, 1956 yılında vefat etmiştir. 1906-1907 yıllarında, şekerin Hindistan’da kamıştan, Avrupa’da ise pancardan üretildiğini öğrenerek, Uşak’ta bir şeker fabrikası kurma hayalini kurmuştur. Ancak, Kurtuluş Savaşı ve savaşın getirdiği zorluklar, bu fikrini gerçekleştirmesine izin vermemiştir.”
Savaşın ardından, Nuri Şeker hayallerinden vazgeçmeyerek Uşak’ta şeker fabrikası kurma arzusunu yeniden alevlendirmiştir. Aşcı, konuyla ilgili şöyle anlattı: “Savaş sonrasında, Nuri Şeker Uşak Zirai ve Anonim Şirketi adını verdiği bir şirket kurarak, iki liralık sermaye ile işe başlamıştır. O dönemde vatandaşın yeterli sermayesi olmadığı için büyük zorluklar yaşanmıştır.”
Özellikle dönüm noktası, 1924 yılında Atatürk’ün Dumlupınar ve Uşak ziyareti sırasında yaşanmıştır. Aşcı, bu kritik anı şu şekilde aktardı: “Atatürk, Uşak’a geldiğinde Nuri Şeker projesini dinledi ve projeyi 'güzel bir şey' olarak nitelendirdi. Nuri Şeker, Atatürk’e hisse satmayı teklif etti; fakat Atatürk, 'Benim yanımda para yok, İsmet İnönü’ye sen al,' diyerek projeye dolaylı yoldan destek verdi. İsmet İnönü 5 hisse alırken, Uşak’taki Latife Hanım da 25 hisse satın aldı. Vatandaşlar, ürettikleri mal karşılığında ortak olarak projeye katıldı ve böylece 600 bin liralık bir sermaye oluşturularak Türkiye’nin ilk şeker fabrikası hayata geçirildi.”
Nuri Şeker, sermayenin olmadığı, imkânsızlıkların hüküm sürdüğü bir dönemde, büyük bir girişimcilik örneği göstererek Türkiye’de ilk şeker fabrikasının kurulmasını sağlamıştır. Bu başarı, yalnızca Uşak’ın değil, tüm ülkemizin sanayi tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Aşçı bilgilerin, İstanbul Sanayi Odası’nın 65’inci kuruluş yıldönümü anısına basılan Üretenlerin Öyküsü- Sanayi Tarihi Üzerine Röportajlar adlı eserden alındığını belirterek bu tarihi mirasın korunmasının ve gelecek nesillere aktarılmasının, Uşak’ın kültürel ve sanayi geçmişinin yaşatılması açısından büyük önem taşıdığını vurguladı.
