Aile yapısında son yıllarda artış gösteren “çocuk merkezli yönetim” tarzı, uzmanlara göre çocukların kişilik gelişiminde ciddi sorunlara yol açıyor. Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çağımızın ebeveyn profiline dikkat çekerek, hayır diyemeyen anne babaların çocuk tarafından yönetildiğini vurguladı. “Çocukerkil aileler, gelecekte sorumluluktan kaçan bireylerin temelini atıyor,” diyen Tarhan, ailelere sağlıklı sınırlar ve doğru disiplin modelleri geliştirme çağrısı yaptı.
Disiplin Olmadan Özgürlük Felakete Dönüşebilir
Gevşek disiplin ortamlarında büyüyen çocukların “benmerkezci”, “tüketen” ve “eleştiriye kapalı” bireyler haline geldiğini belirten Prof. Dr. Tarhan, bu çocukların sosyal uyumda zorlandığını, anaokulundan itibaren arkadaş ilişkilerinde sorunlar yaşadığını söyledi. “Anne-babanın çocuğu yönetmesi gerekirken, tam tersi bir tablo oluşuyor. Evde kurallar çocuğa göre dizayn ediliyor” sözleriyle çocukerkil yapının altını çizdi.
“Sıkıntı Çekmesin” Mantığı Sorunlu Bir Nesil Yetiştiriyor
Tarhan, günümüz ebeveynlerinin “biz zor elde ettik, o kolay elde etsin” anlayışıyla çocuklarına sınırsız imkan sunduğunu ve bunun çocukları doyumsuzlaştırdığını belirtti. “Anne-babalar çocuklarının hayal kırıklığıyla tanışmasını bile engellemeye çalışıyor. Oysa hayat, olumlu kadar olumsuz duygularla da gelişir,” dedi.
Ebeveynlikte Ortak Dil Şart
“Bir gün evet, bir gün hayır” diyen, birbirinden farklı mesajlar veren anne-baba tutumlarının çocukta kafa karışıklığına ve kural tanımazlığa yol açtığını ifade eden Tarhan, disiplini “kar yağışı modeli” ile tanımladı: “Yavaş ama sürekli olmalı. Fırtına gibi gelip geçici değil.”
Davranışı Öv, Kişiliği Değil
Tarhan’a göre çocuğa “sen harikasın” yerine, “bugün ödevini zamanında yaptın” gibi davranış odaklı övgüler verilmesi gerekir. “Kişiliği sürekli övülen çocuklar eleştiriye kapalı ve kibirli bireyler oluyor” uyarısında bulunan Tarhan, davranışa odaklanmanın gelişimi desteklediğini vurguladı.
Karakter Gelişimi, Bilgiyle Donatmaktan Daha Değerlidir
Anne-babaların çocuklarını “proje gibi” büyütmemesi gerektiğini belirten Tarhan, “İyi bir çocuk yetiştirmek sadece akademik başarıyla olmaz. Asıl olan, çocuğun bilgiye kendi çabasıyla ulaşmasıdır” dedi. Çocuğa sunulan seçeneklerle onun özerklik hissinin desteklenmesi gerektiğini kaydetti.
Doyum Erteleme Becerisi Öğretilmeli
Tarhan, “çocuğa her istediğini anında veren ebeveynin, onun doyum erteleme yeteneğini geliştirmesini engellediğini” söyledi. Bunun yerine küçük yaşlardan itibaren “önce sorumluluk, sonra ödül” yaklaşımının benimsenmesi gerektiğini savundu.
Reklamlar Çocukları Tüketim Objesine Dönüştürüyor
Çocukların, reklam sektörü tarafından hedef alındığına dikkat çeken Tarhan, “Satın alma kararlarında artık çocuklar belirleyici. Bu nedenle reklamlar çocuklara hitap ediyor. Aileler bu tuzağa düşmemeli” dedi.
“Çocuğun Yönettiği Ailede Güven Değil Kaos Büyür”
Tarhan sözlerini şöyle noktaladı: “Çocuk güçlü, kararlı, güven veren bir anne-baba figürü görmek ister. Hevesle değil, sağduyuyla hareket eden ebeveynler, çocuğun gelecekte ayakları yere basan bir birey olmasını sağlar.”
